LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM . BOGUSŁAWA X W BIAŁOGARDZIE I … „KOTEK, KOCICA, KOCISKO; KTO TAK MÓWI ? ”
- 31.03.2017 09:26
- W marcu szkolny bibliotekarz, Anna Traczyk, zaproponował i zorganizował konkurs biblioteczny dla uczniów klas trzecich. Propozycja spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem, bo pozytywnie odpowiedziało na nią aż 50 osób: 9 z III a, 19 z III b i 22 z III c. Praca odbywała się w grupach. W ciągu 45 minut trzeba było zmierzyć się z dziesięcioma zadaniami – zagadkami o języku polskim i dla miłośników książek. Skala ich trudności była różna.
Pierwsze zawierało 9 portretów pisarzy polskich wykonanych przez Zbigniewa Lengrena. Należało ich rozpoznać po twarzach i przedmiotach trzymanych w rękach lub znajdujących się obok. Uczestnicy bez trudu wskazali Jana Kochanowskiego , Marię Konopnicką, Ignacego Krasickiego, Adama Mickiewicza, Elizę Orzeszkową, Bolesława Prusa, Mikołaja Reja i Henryka Sienkiewicza. Kłopot mieli jedynie z Tadeuszem Boyem – Żeleńskim. Dalej, na podstawie swoich czytelniczych doświadczeń, spośród liter - A a, Ą ą, F f, I i, Ć ć, O o, Y y, Q q, Ń ń, Ż ż, E e, W w – trzeba było wybrać te 4, które w polskich książkach są najczęściej używane oraz 4 używane najrzadziej. W „Grzechach wydawców‘’ na podstawie zamieszczonych rysunków należało wykryć cztery „grzechy główne", które niekiedy popełniają wydawcy. Uczniom przyszło się też pogłowić nad związkami frazeologicznymi i uzupełnić brakujące wyrazy tak, by całość tworzyła związek frazeologiczny. Zupełnie nieskomplikowanym okazało się łączenie zdań pojedynczych w zdania złożone za pomocą spójników, chociaż nieco utrudniał to zadanie fakt, że w większości wypadków w logiczną całość łączył zdania więcej niż jeden spójnik. Bez mała 100 % uczestników bezbłędnie wykonało „Kotka, kocicę, kocisko’‘, gdzie oczekiwano zaliczenia wyrazów mających swoje indywidualne znaczenie do grupy wyrazów o znaczeniu ogólnym. Wiadomo, że nieco inaczej wysławiamy się, gdy jesteśmy w sytuacji oficjalnej niż wtedy, gdy znajdujemy się w gronie kolegów szkolnych lub bliskiej rodziny. W pewnych sytuacjach często używane jest, a nieraz nawet niezbędne, słownictwo środowiskowe i zawodowe. Bywa, że niekiedy używa się słów wywodzących się z określonych środowisk przez snobizm albo uleganie panującej modzie. Podane zostały wyrazy i zwroty charakterystyczne dla określonych środowisk. Jakich? „Lufa, belfer, odwalić, waksy ‘’tak powie uczeń, kierowca – „docisnąć do dechy, lewy kurs, kicha nawala, wyciągnąć setkę‘’, ale kto – „ogon, epizod, wejście, krowienta‘’? Mamy kilka rodzajów liczebników. Oprócz najczęściej używanych głównych i porządkowych są jeszcze zbiorowe, mnożne, wielokrotne, wielorakie, ułamkowe i nieokreślone. Już sama ich mnogość może przyprawić o ból głowy. A kiedy jeszcze spróbujemy je odmienić i łączyć w związki składniowe … Uczestnicy konkursu podjęli się odczytania zdań typu: „Pukałem do 5 drzwi ‘’, „Sklep z 1001 drobiazgów‘’, …. . Jedną z cech charakterystycznych przymiotników i zbliżonych do nich imiesłowów przymiotnikowych jest to, że przy pomocy pewnych ich form można wskazywać na intensywność cechy określonej przez dany przymiotnik. Mowa tu o stopniowaniu, które nie przysparza większych kłopotów, ale czasami musimy się zastanowić, jak brzmi stopień wyższy jakiegoś rzadziej używanego przymiotnika lub imiesłowu. Jak stopniują się wyrazy : pusty, żółty, łysy, niewyspany, stalowy? „Zamek w zamku‘’- to połączenie tylko pozornie nie ma sensu. Jeśli przypomnimy sobie, że występują w nim dwa wyrazy – homonimy, zrozumiemy znaczenie całości : 1) rodzaj zamknięcia; 2) typ budowli, często obronnej. Uczniowie spróbowali podać po dwa zupełnie różne znaczenia dziesięciu wyrazów i form gramatycznych, np. pal, muł, pensja.
****Spośród uczniów kl. III a największą ilość punktów procentowo – 70,5 % - zdobyły Justyna Górska i Aleksandra Terela; III b – 71 % - Daria Potecka i Klaudia Bartczak; III c – 67,5 % - Mateusz Blacharski i Klaudia Tyszecka. Ostatecznie I miejsce zajęły Daria i Klaudia, II – Justyna i Aleksandra, a III – Mateusz i Klaudia. Jak widać, poziom był wysoki i wyrównany, dlatego gratulacje należą się nie tylko zdobywcom miejsc punktowanych, ale i wszystkim pozostałym czterdziestu czterem uczestnikom współzawodnictwa, chociaż tylko zwycięzcy zostaną uhonorowani okolicznościowymi dyplomami oraz nagrodami książkowymi.
Anna Traczyk
* Bibliotekarz wykorzystał wybrane zagadki z następujących pozycji : Jan S. Kopczewski „500 zagadek dla miłośników książek”; Andrzej Markowski „500 zagadek o języku polskim”; Lucyna Szczegodzińska „Z książką na wesoło”(cz. 2);
- Wróć do listy artykułów
Ostatnie artykuły