WINCENTY WITOS (1874-1945) chociaż pozostaje w cieniu J. Piłsudskiego i R. Dmowskiego, jest jednym z największych mężów stanu II Rzeczypospolitej, a jednocześnie skromnym wójtem gminy Wierzchosławice w pobliżu Tarnowa. W czasach zaborów - galicyjski polityk, poseł do austriackiego parlamentu, a przede wszystkim - przywódca ludowców, najpierw działacz Stronnictwa Ludowego, od 1914 roku związany z Polskim Stronnictwem Ludowym „Piast”, od 1939 roku – prezes PSL. W X 1918 r. przewodził Polskiej Komisji Likwidacyjnej, namiastce polskiego rządu w Galicji i na Śląsku Cieszyńskim. Kiedy w 1920 roku bolszewicy zbliżali się do Warszawy,  stanął na czele Rządu Obrony Narodowej. Premierem był jeszcze dwukrotnie. Należał do przeciwników  J. Piłsudskiego, czołową postacią powstałego w 1929 roku antysanacyjnego Centrolewu. Gdy trzy lata później został  skazany w procesie brzeskim na półtora roku pozbawienia wolności, opuścił Polskę, do której wrócił dopiero w 1939 r. W czasie okupacji Niemcy próbowali nakłonić go do współpracy i utworzenia rządu kolaboracyjnego. Ponieważ nie przystał na współpracę, swoją niugiętą postawę  przypłacił więzieniem.                                                                                                                  

STEFAN GROT- ROWECKI (1895 -1944) to legendarna postać Polskiego Państwa Podziemnego, jeden z jego głównych architektów i głównych organizatorów AK. Był pierwszym komendantem głównym Armii Krajowej. Przez wielu stawiany jest za wzór patriotyzmu i bezwarunkowej miłości do ojczyzny. Dowiódł tego już w młodości udzielając się w ruchu skautowskim oraz tajnych organizacjach. Brał udział w I wojnie światowej służąc w Legionach Polskich. Walczył w wojnie polsko - bolszewickiej. Był też doskonałym sztabowcem. W czasie kampanii polskiej 1939 roku dowodził Warszawską Brygadą Pancerno - Motorową. Po klęsce wrześniowej nie złożył broni. Rozpoczął działalność konspiracyjną w Służbie Zwycięstwu Polski, przemianowanej następnie na Związek Walki Zbrojnej. W końcu VI 1943 r. został aresztowany przez Gestapo w wyniku zdrady. O tym, jak ważną postacią był dla polskiego podziemia, świadczy natychmiastowe przetransportowanie go samolotem do Berlina, a następnie osadzenie  w obozie w Sachsenhausen. Najprawdopodobniej został zamordowany  w VIII 1944 r. z rozkazu samego Heinricha Himmlera.                                                                                                                     

IGNACY JAN PADEREWSKI (1860-1941) będący światowej sławy pianistą  i kompozytorem muzyki poważnej, który koncertował przed wybitnymi osobistościami,  m.in. koronowanymi głowami Europy, w swoim dorobku mający opery, sonaty i mazury, był też filantropem oraz działaczem emigracyjnym walczącym o sprawę polską m.in. w USA i we Francji. Dał się poznać też jako dyplomata, reprezentant Polski na konferencji paryskiej w 1919 roku. Przez Polaków jest kojarzony przede wszystkim jako osoba, której przyjazd do Poznania w grudniu 1918 roku i patriotyczna przemowa z balkonu miejscowego Hotelu Bazar, przyczyniły się do wybuchu jednego z nielicznych zwycięskich powstań niepodległościowych – powstania wielkopolskiego. Jako polityk piastował dwie ważkie funkcje w państwie – był premierem i ministrem spraw zagranicznych.                        

ROMAN DMOWSKI (1864-1939) to ideowy przywódca ruchu narodowego, autor „Myśli nowoczesnego Polaka”,wybitny dyplomata i mąż stanu. Przewodniczył Komitetowi Narodowemu Polskiemu powstałemu w 1917 r. w Lozannie. Reprezentował Polskę na obradach konferencji pokojowej w Paryżu zwołanej po zakończeniu I wojny światowej.  W VI 1919 r., obok I. J. Paderewskiego, złożył podpis na traktacie wersalskim.  W niepodległej Polsce zasiadał w Sejmie jako poseł, był też ministrem spraw zagranicznych. Przede wszystkim przewodził jednak Narodowej Demokracji. Chciał Polski wielkiej, ale jednolitej narodowo i religijnie. Jego idee nie doczekały się realizacji, ale dziś, po 96 latach od odzyskania niepodległości, wciąż odwołują się do nich środowiska narodowe. Należał do głównych przeciwników Piłsudskiego, gdy ten w wyniku tzw. zamachu majowego przejął pełnię władzy w Polsce i sprawował swoje rządy autorytarnie. Panowie różnili się  nie tylko z powodu wyznawanych poglądów, ale także zaszłości miłosnych, ponieważ obaj zakochali się w tej samej kobiecie,  Marii Juszkiewiczowej, która ostatecznie poślubiła J. Piłsudskiego.                                                                                        
 

Każda z wymienionych postaci, podobnie jak Józef Piłsudski, poświęciła  swe życie dla Polski, na swój sposób walcząc o jej niepodległość. Zasłużonych dla polskiej wolności są jednak także tysiące innych Polaków, a wśród nich wielu anonimowych rodaków, którzy w różny sposób poświęcali się dla kraju, który 11 XI 1918 r. po 123 latach zaborów powrócił na mapę Europy.

Biblioteka szkolna dysponuje znaczną ilością ciekawych książek, dzięki którym czytelnik może pogłębić swoje wiadomości dotyczące w/w  oraz  innych osób , które na ołtarzu ojczyzny złożyły  to wszystko, co było im najdroższe. Dzięki takim pozycjom jak np.  „Kobiety w życiu marszałka Piłsudskiego” I. Kienzler , „Ignacy Paderewski – ulubieniec kobiet” I. Kienzler, „Żołnierze Niepodległości : 1914 – 1918” J. Wieliczki – Szarkowej, „Witos” M. Olejniczak ,można dowiedzieć się wielu interesujących faktów biograficznych pomijanych w podręcznikach, słownikach lub innych tego typu wydawnictwach, które pozwolą spojrzeć na nich również jak na ludzi z krwi i kości, a nie tylko jak na bojowników o niepodległość Polski.                                                           W wypożyczalni bibliotekarz w formie wystawki wyeksponował szereg pozycji książkowych, po które warto sięgnąć przy okazji 11 XI. [A. T.]